Leefomgeving en veiligheid

Wat is de bedoeling van dit programma?

Leefomgeving
De openbare ruimte is onze woon-, werk- en leefomgeving. En is daarmee van groot belang voor inwoners, ondernemers en bezoekers van Nieuwegein. Wij streven ernaar de openbare ruimte toegankelijk en aantrekkelijk te maken en te houden voor jong en oud. Nu en in de toekomst. We behouden en versterken de kwaliteit van de openbare ruimte en stellen de gebruiker en/of functie centraal. We doen dat samen met inwoners, gebruikers en partners. 

Veiligheid
Nieuwegein is een gevarieerde en veilige stad, waar de huidige en volgende generaties graag zijn. Samen met wijkbewoners, ondernemers en partners vergroten wij de bewustwording en de weerbaarheid in de stad. En verbeteren wij de sociale en fysieke veiligheid.

Wat hebben we bereikt?

Thema I Leefomgeving

Beheerplannen
We werken op basis van beheerplannen aan het onderhoud van de stad. Zo zorgen we voor voorzieningen van goede kwaliteit, die voldoende beschikbaar zijn en goed beheerd worden. In 2024 zijn wij gestart met uitvoeren van de beheerplannen voor 2024-2027. Het gaat dan om:

• Wegen
• Civiele kunstwerken
• Weg- en straatmeubilair
• Riolering en baggeren (Gemeentelijk Rioleringsplan - GRP)
• Openbaar groen
• Spelen en bewegen
• Verkeersregelinstallaties (VRI's)

In de paragraaf kapitaalgoederen vindt u aanvullende informatie over de beheerplannen.

Afval en grondstoffen
Het Grondstoffen inzamelplan (GIP) ‘Meer grip op grondstoffen’ 2021-2024 is het kader waarbinnen het afvalbeleid wordt uitgevoerd. In 2024 hebben wij gewerkt aan deze doelen door inwoners te helpen en ze aan te moedigen hun afval te minderen. En hun afval beter te scheiden en zo het restafval te verminderen. Ook zagen we dat er meer tijd nodig is om de actiepunten uit te voeren en de doelen te behalen. Daarom is het GIP met twee jaar verlengd tot en met 2026.

Riolering en waterhuishouding
We voerden de acties uit die staan in het GRP 2024-2027. Er zijn diverse reparaties aan het hoofdriool en de aansluitleidingen van de kolken en woningen uitgevoerd op basis van inspecties, hydraulische berekeningen en calamiteiten. Hier zijn verschillende technieken voor gebruikt. Daarnaast zijn diverse installaties gerenoveerd, waaronder de installaties voor de afvoer van afvalwater.

Openbaar groen
We hebben de acties uitgevoerd uit het beheerplan openbaar groen en het omgevingsprogramma Natuur in de stad 2023-2033. Zo draagt het groen bij aan een betere biodiversiteit. De aanbesteding voor de bestekken West en Noord in 2024 is gegund. De aanbesteding voor het onderhoud van het Natuurkwartier heeft in 2024 niet plaatsgevonden. Er is besloten om, vanwege de verbouwing op het Natuurkwartier, deze pas in 2025 aan te besteden. We zijn in 2024 begonnen met de tussenevaluatie van de speelvisie.

Mobiliteit
De Mobiliteitsvisie Nieuwegein 2030 (2021-067) en het bijbehorende Mobiliteitsprogramma Nieuwegein 2030 (2021-386) zijn de kaders voor de mobiliteitsprojecten. Wij hebben gewerkt aan:
• project ‘bus halteert op de rijbaan’, er resteert nog een laatste halte voor 2025;
• aanbieden deelfietsen bij grotere tramhaltes;
• aanwijzen locaties voor fietsstraten;
• voorbereiden van de DoorFietsRoutes Utrecht-Nwg-IJsselsein en Houten-Nwg-Lage Weide.

Dierenwelzijn
We stimuleren het welzijn van in het wild levende dieren en huisdieren. Bij plaagdieren en andere overlastgevende dieren streven we naar een weinig belastende bestrijdingsmethode.

Spelen en bewegen
Vanuit de Speelvisie Nieuwegein 2019-2029 werken we aan voldoende goede speel- en sportvoorzieningen in de openbare ruimte, waarbij participatie een belangrijke rol speelt. Zo is er veel onderhoud gedaan op verschillende plekken.

Wegen en civiele kunstwerken
We hebben een aantal kleine en grote werkzaamheden uitgevoerd vanuit de beheerplannen. Zie ook 2.2.5 Onderhoud kapitaalgoederen. Denk hierbij aan:

• Reconstructie van het bedrijventerrein De Wiers Zuid (Industrieweg en Montageweg);
• Reconstructie Parallelweg en nieuwe deklaag inclusief drempels en faunapassage;
• Reconstructie fietspad Weg naar de Poort.

Openbare verlichting
Het beheer en onderhoud aan de bestaande openbare verlichting was in Nieuwegein geregeld via een beheercontract tot en met 2024. In 2024 hebben wij een nieuw plan opgesteld voor het beheer vanaf 2025.

Thema II Veiligheid

Onze activiteiten in 2024 waren gericht op:

• Criminaliteit, dreigende openbare ordeverstoringen en overlast voorkomen. De nadruk lag hierbij op ondermijning, jonge aanwas en doorgroeiers, digitale veiligheid, woonfraude.
• Voorbereid zijn om effectief en adequaat te reageren op rampen en crises;
• Milieu en veiligheidsrisico’s beheersen bij onder meer het bouwen, gebruiken en slopen van gebouwen en inrichtingen;
• Gelijke kansen bevorderen van de inwoners van de centrale as.

Het grootste deel van de geplande activiteiten voor 2024 is uitgevoerd. Samen met wijkbewoners, ondernemers en partners hebben wij gewerkt aan het vergroten van bewustwording en de weerbaarheid. En het op verschillende vlakken versterken van het gevoel van veiligheid in Nieuwegein.

In 2024 is in samenwerking met onze inwoners, interne en veiligheidspartners gewerkt aan een nieuw Integraal Veiligheidsplan (IVP 2025-2028) en bijbehorend Uitvoeringsplan (UVP 2025-2026).

Ondermijning

We hebben ondermijning gericht aangepakt. En samen met partners focus gelegd op:

• Fraude;  
• Arbeidsuitbuiting;
• Illegale prostitutie;
• Vestiging van malafide bedrijven;
• Illegale handel (snus, sigaretten, etenswaren, vuurwerk, heling);
• Drugscriminaliteit in de gemeente.

Samen met onze partners zijn er verschillende controles uitgevoerd. Op basis van deze controles en 52 signalen hebben we zicht gekregen op 62 locaties. Daarop zijn 17 interventies ingezet. Zoals sluiten van woningen, bestuurlijke waarschuwingen, lasten en boetes, vergunningen ingetrokken of niet verleend. Ook zijn er strafrechtelijke onderzoeken gestart. De weerbaarheid van onze organisatie, ondernemers, inwoners en partners hebben we versterkt door voorlichting in samenwerking met o.a. Meld Misdaad Anoniem en Platform Veilig Ondernemen.

Jonge aanwas & doorgroeiers

Het programma Preventie met Gezag/ Aanpak Jonge aanwas en doorgroeiers is samen met de partners verder opgebouwd. We hebben een uitvoeringsplan opgesteld voor 2024-2026. Daarin staan concrete acties voor de 3 pijlers: beeld op orde, preventie en aanpakken en oppakken. In 2024 hebben we het volgende gedaan:

• Doorgaan met voorlichting aan professionals, sportverenigingen en ouders met kinderen in primair en voortgezet onderwijs.
• Startbijeenkomst persoonsgerichte aanpak Jonge Aanwas.
• Doorgaan met de inzet van Halt op twee middelbare scholen voor dagdeel per week. Zo kan maatwerk worden geleverd en worden ingespeeld op actualiteiten op school.
• Jongerenwerk van stichting Jou is met 3,6 fte actief in Nieuwegein.
• Samenwerking met aanpak leefbaarheid en veiligheid verstevigd. Onder andere doordat medewerkers voor beide programma’s werken. En samengewerkt aan een raamwerk voor monitoring.
• Onderzoek uitgevoerd naar huidige werkwijze detentie en terugkeer: hoe kunnen we de huidige inzet versterken voor de doelgroep jonge aanwas en doorgroeiers?

Digitale veiligheid

We hebben naar verschillende doelgroepen gericht gecommuniceerd over trends en ontwikkelingen die we zien bij politiezaken en aangiftes. De belangrijkste voorbeelden hiervan zijn: de Echt of Nep campagne voor ouderen, toekomstbestendige bedrijventerreinen, voorlichtingsbijeenkomst voor ondernemers, de escaperoombus Bl@ckmail en de Cyber Security themamaand in oktober.

Woonfraude

Met de aanpak woonfraude gaan we adres- en woonfraude tegen, bevorderen we de adreskwaliteit in de BRP én de leefbaarheid en veiligheid. We voeren doorlopend controles uit. De processen en de juridische en organisatorische inrichting van de aanpak hebben wij verbeterd. Daarnaast zijn het meldpunt huurproblemen en het huurteam gestart.

Inzet gemeentelijk cameratoezicht

In 2024 is in opdracht van de burgemeester cameratoezicht ingezet bij een hotspot in het gebied Bendienlaan/Lensveltlaan en Nanningalaan. Uit politie-informatie bleek dat hier al langer structureel sprake was van ernstige verstoring van de openbare orde. En dat de veiligheid van inwoners bedreigd werd. Voorafgaand aan het plaatsen van het cameratoezicht waren er al verschillende andere maatregelen ingezet. Zoals nauw contact met omwonenden, extra controles en aanwezigheid in de wijk, en afstemming met de politie.

Crisisbeheersing, bevolkingszorg en opvang vluchtelingen
De regionale werkgroep bevolkingszorg heeft bevolkingszorg als onderdeel van de gemeentelijke crisisbeheersing verder doorontwikkeld. Dit heeft geleid tot een nieuw model ‘bevolkingszorg 3.0’. Hierin staan ook de kaders voor de lokale inrichting van bevolkingszorg. We zijn nu bezig om dit uit te voeren in onze eigen organisatie.

Voor de opvang van vluchtelingen hebben we in Nieuwegein het volgende gedaan:

• Huisvesten van circa 300 Oekraïense ontheemden, zowel in de particuliere opvang als in een gemeentelijke opvanglocatie.
• Organiseren van een tijdelijke gemeentelijke opvang voor zo'n 300 vluchtelingen in de Beursfabriek.
• Openen COA-locatie aan de Celsiusbaan, als noodopvang voor de komende 3 jaar.

De gemeentelijke crisisorganisatie kwam meerdere keren in actie. Hierbij springen in het oog:

• Het instorten van de hellingbanen in de parkeergarage bij het Sint Antoniusziekenhuis.
• De afsluiting van de A2 en de verkeersopstoppingen die dit in Nieuwegein veroorzaakte.

Beheersen van milieu- en veiligheidsrisico’s bij bouwen, gebruiken en slopen
De Wet Kwaliteitsborging Bouw is in januari 2024 ingegaan voor gevolgklasse 1 (eenvoudige bouwwerken, zoals grondgebonden woningen). Vanuit de uitvoering zien we de volgende problemen: extra kosten voor gemeenten en de burger, onvolledige dossiers bij oplevering van gebouwen, en verminderde informatiepositie van gemeenten. De gemeente is hierover in gesprek met VNG en andere overheden. Er is meer ervaring opgedaan met het werken met BLVC-plannen. De geplande fysieke controles op bedrijven zijn uitgevoerd, net zoals toezicht op de energiebesparingsplicht. Ook hebben we veel tijd besteed aan de oorzaken en gevolgen van het instorten van de parkeergarage van het Antoniusziekenhuis.

Stand van zaken Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid

Op 21 december 2023 hebben de partners in de Nieuwegeinse aanpak Leefbaarheid en Veiligheid zich verbonden aan de drie ambities voor de Centrale As:

• vergroten van het perspectief voor de jeugd,
• verbeteren van de bestaanszekerheid,
• verbeteren van de leefbaarheid en veerkracht van onze wijken en buurten.

In 2024 hebben wij ons vooral gericht op verschillende projecten gefinancierd vanuit de SPUK Kansrijke Wijk. Deze middelen zijn tot en met 2026 beschikbaar. Zo zijn wij een Verrijkte Schooldag gestart, stimuleren we de taalontwikkeling van het jonge kind en is er nu een Wijkwerkwinkel op twee buurtpleinen in de Centrale As. Daarnaast hebben wij beter zicht gekregen op wat de toegevoegde waarde van deze aanpak kan zijn. En waar er kansen liggen om als programma een aanjagende en stimulerende rol te pakken.

Hieronder vindt u het resultaat van het programma.