Wat is de bedoeling van dit programma?
Wij willen dat Nieuwegeiners goed en gezond kunnen leven. Zoveel mogelijk op eigen kracht. Hiervoor bieden we ze leermogelijkheden en ruimte om hun eigen keuzes te maken. Als dat (even) niet lukt, bieden wij ondersteuning en bescherming. We helpen ze problemen te voorkomen (preventie). We grijpen in als kinderen niet veilig kunnen opgroeien. En als volwassenen niet voor zichzelf kunnen zorgen of anderen in gevaar brengen.
Wat hebben we bereikt?
Inleiding
Dit jaar hebben we het merendeel van de geplande activiteiten succesvol uitgevoerd. Het traject Sluitende Meerjarenbegroting (SMB) heeft hierbij veel extra inzet gevraagd van de medewerkers van de afdelingen Geynwijs en Maatschappelijke Ontwikkeling. Veel zoekrichtingen zijn uitgewerkt in maatregelen. Een deel van deze maatregelen brengen we meteen in praktijk, over andere vindt in 2025 besluitvorming plaats (onder meer bij de Kadernota 2026).
De drie speerpunten van de Koers Sociaal Domein (zie onder) hebben een nadrukkelijke relatie met elkaar. Voor al deze punten geldt dat we ongelijk investeren voor gelijke kansen. De sociale basis op orde geldt voor iedere inwoner. Voor een deel van onze inwoners is bestaanszekerheid niet vanzelfsprekend, daar hebben we extra aandacht voor. Als het met de eerste twee speerpunten goed gaat, kan dat zorgen voor minder beroep op geïndiceerde zorg en ondersteuning. Daarmee proberen we dus ook de kosten binnen de perken te houden.
De uitgaven voor jeugdhulp en de uitvoering van de Wet maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) zien we nog steeds stijgen. Niet alleen in Nieuwegein, dit is een landelijke trend. We verwachten dat de extra inzet van de taskforces Jeugd, Wmo voorzieningen en Bestaanszekerheid in het sociaal domein helpen deze stijging af te vlakken.
Koers Sociaal Domein
Samen met onze partners hebben we verder gewerkt aan de Koers Sociaal Domein. De gemeenteraad heeft unaniem ingestemd met het voorstel, waarbij drie speerpunten zijn benoemd:
- Verbinding met elkaar en met de stad als basis (gemeenschapszin)
- Gelijke kansen op bestaanszekerheid
- Toekomstbestendige zorg en ondersteuning
Het afgelopen jaar hebben we veel bereikt en een stevige basis gelegd om de ondersteuning van onze inwoners verder te verbeteren. De uitdagingen blijven groot, onder andere door de toenemende druk op zorg en welzijn en de noodzaak om de meerjarenbegroting sluitend te krijgen.
Gesprekken met onze partners, inwoners en gecontracteerde aanbieders hebben in 2024 bijgedragen aan de invulling van maatregelen binnen het sociaal domein en de taskforces Jeugd en Wmo voorzieningen. Samen met onze partners, inwoners en professionals blijven we bouwen aan een sociaal sterk, gezond en veerkrachtig Nieuwegein.
Verbinding met elkaar en met de stad als basis (Gemeenschapszin)
Met onze stakeholders hebben we gesprekken gevoerd over de inzet van subsidies en het voorkomen van versnippering. Daarbij is hun bijdrage op de Koers Sociaal Domein kritisch doorgenomen. Hieruit zijn maatregelen binnen het traject Sluitende Meerjarenbegroting gekomen en aanscherping van de opdracht en bijbehorend budget.
In verschillende wijken zijn gezondheidsprogramma’s gestart. Die hebben als doel inwoners samen met professionals en andere betrokkenen te laten werken aan een gezonde en hechte wijk. Uit een afgerond onderzoek is het initiatief Burenhart voortgekomen, dat zich richt op gemeenschapszin en verbinding in verschillende wijken.
Met Zorg4Nieuwegein, een nieuwe online omgeving voor zowel inwoners als professionals, willen we de vindbaarheid en samenwerking versterken. De publieke website biedt een overzicht van zorg- en welzijnsdiensten in de regio, terwijl zorgverleners in een afgesloten omgeving kunnen samenwerken. Dit platform vervangt de bestaande sociale kaart van de gemeente.
Verder zijn we onder andere regulier beleid aan het afstemmen op het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV), de regiodeal en de integrale aanpakken vanuit het landelijke IZA (Integraal Zorgakkoord) en GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord). Hiermee versterken we niet alleen de samenwerking, maar borgen we ook structurele verbeteringen in de sociale en gezondheidsdomeinen.
Het uitvoeringsprogramma Onderwijskansenbeleid is met de partners in de stad geactualiseerd. De activiteiten financieren wij vanuit de geoormerkte rijksbijdrage ‘onderwijsachterstandenbeleid’ en de extra mogelijkheden die de SPUK ‘Jonge kind’ ons biedt vanuit het NPLV. Daarnaast is het primair onderwijs waar nodig ondersteund bij de aanvraag van een brugfunctionaris. En op het voorgezet onderwijs is met extra inzet van jongerenwerk en individuele begeleiding geïnvesteerd in extra laagdrempelige hulp voor jongeren. Ook is de voorbereiding van het jongerencentrum in de Zeepfabriek gestart. De jongerenwerkers gaan dit samen met jongeren invullen.
Aandacht voor financiële bestaanszekerheid
De focus verschuift van armoedebestrijding naar het versterken van financiële bestaanszekerheid. In 2024 hebben we hierin een duidelijke start gemaakt: de basisdienstverlening schuldhulpverlening is ingevoerd en er was een noodzakelijke bezuinigingsopgave bij Werk en Inkomen Lekstroom (WIL). We hebben de dienstverlening aan inwoners met een laag inkomen eenvoudiger en effectiever ingericht. Hier gaan we de komende jaren mee door.
De ondersteuning van gedupeerden van de Kinderopvangtoeslagenaffaire vroeg extra capaciteit, doordat de doelgroep vanuit het Rijk verruimd werd. Daarnaast is de uitvoering van de energietoeslag 2023 lokaal geregeld. En we zijn gestart met de compensatie voor alleenverdieners, die in 2025 verder structureel wordt uitgewerkt.
Om een bijdrage te leveren aan het doorbreken van de keten van intergenerationele armoede zorgen we voor financiële educatie in het voortgezet onderwijs. Een hoogtepunt was het succesvolle jongerendebat over geld en financiële verantwoordelijkheid, in de landelijke week van het Geld. Ook is een pilot gestart om financiële educatie een structurele plek binnen het onderwijs te geven.
Toekomstbestendige zorg en ondersteuning
Zoals gezegd blijven de uitgaven voor jeugdhulp en de uitvoering van de Wmo stijgen. Om deze stijging af te vlakken hebben we gefocust op inzet met een positief financieel effect: de taskforces jeugdhulp en voorzieningen.
Daar waar mogelijk zijn maatregelen in 2024 direct ingevuld, zoals een aantal pilots binnen het voorliggend veld die de vraag naar zorg voorkómen. Met transformatietafels binnen de jeugdhulp op Jeugd GGZ, passend onderwijs en jeugdhulp met verblijf proberen we de vraag naar intensieve hulp te voorkomen.
Monitoringsgegevens in 2024 lieten zien dat de vraag naar intensieve jeugdhulp toenam. Daarom is actie ondernomen met o.a. de Doorbraakmethode van het Instituut voor Publieke Waarden. Afgelopen najaar is een integrale aanpak voor deze gezinnen vormgegeven, die samenhangt met programma leefbaarheid en veiligheid en preventie met gezag.
Hieruit bleek dat met name de toenemende bestaansonzekerheid op het gebied van huisvesting hier een belangrijke verklaring voor biedt.
Sinds 2021 liep de regionale pilot aanpak zorgfraude. In 2024 is op basis van de eindevaluatie de inzet geborgd. De functie toezichthouder rechtmatigheid Wmo en Jeugdwet is geborgd bij de Regionale Backoffice Lekstroom (RBL), samen met het afwegingskader voor handhaving.
De vijf Lekstroomgemeenten hebben de regionale toekomstnotitie ‘Sterk met elkaar’ vastgesteld. Deze geeft richting aan een professionalisering en betere regionale samenwerking, in een tijd waarin het Rijk steeds meer van die samenwerking verwacht. De vertaling van de toekomstnotitie vraagt aandacht in 2025. Zoals de verplichte gemeenschappelijke regeling binnen de Jeugdwet, doorontwikkelen RBL t.a.v. monitoring, borgen van de programmatische aanpak beschermd wonen. En ook de inzet van contractmanagement bij gecontracteerde aanbieders.
Hieronder vindt u het resultaat van het programma.
